
علی هاشمی شهرکی در گفتگو با هنرنیوز
۰۴ مهر ۱۳۹۰
تصویرگری ایران فاقد ساختار است
.
علی
هاشمی شهرکی مدیرعامل انجمن تصویرگران ایران ضمن بیان این مطلب که تصویرگری در
ایران حرفه ای جدی برای هنرمند نیست و جنبه سرگرمی و تفریح دارد گفت
؛تصویرگری ایران فاقد ساختار است
وی ضمن بیان این مطلب ادامه داد: در هنر تصویرگری هنوز مرز مشخص و قابل
لمسی میان تصویرگری هنری و تصویرگری بازاری دیده میشود. این مرز تصویرگری
را به دو سمت و سوی مخاطره آمیز میکشاند، بخشی تصویرگری هنری است، که از
استقبال بازار بی بهره است و صرفاً مخاطب آن دانشجویان هنر هستند و بخش
دیگر تصویرگری بازاری که از اصول و قواعد هنری بهره کمی دارد و صرفاً به
علت درخواست بازار فروش به تولید میرسد. این آسیب در سایر هنرها کمتر
قابل مشاهده است. برای مثال در سینمای ایران در طی 30 ساله اخیر
کارگردانانی را به خود دیده است که تولیدات آنها نه تنها تماشاگران
حرفهای را به خود معطوف داشتهاست بلکه در جلب نظر مخاطبین عام نیز موفق
بوده است. اما تصویرگری ایران از وجود چنین تصویرگرانی در سالهای اخیر
محروم بودهاست. تصویرگری ایران یا صرفاً مورد پسند هنرجویان است و یا فاقد
اصول هنری و مورد پسند بازار.
وی در خصوص انجمن تصویرگران و نقش آن در روند تصویرگری ایران گفت: تصویرگری
در ایران چندان به انجمن تصویرگران وابسته نیست. در واقع میتوان گفت،
بدنه تصویرگری معاصر ایران دچار نوعی اختلال ایجادشده از سوی تصویرگران
است. انجمن تصویرگری ایران تنها 300 عضو دارد، و ازین تعداد تنها پنجاه
درصد شاغل در بازار کار هستند. این در حالی است که در سال بیش از ده هزار
عنوان کتاب تصویرگری میشود. اگر هر تصویرگر از اعضای انجمن تصویرگران
ایران در سال حتی تصویرگری سه کتاب را بر عهده گیرد، در سال 600 عنوان کتاب
به دست هنرمندان فعال در انجمن، تصویرگری میشوند درحالی که 9400 عنوان
کتاب دیگر نیز در سال تصویرگری و منتشر میگردد. حال این موضوع که
تصویرگران این کتب از بدنه حرفهای تصویرگری ایران نیستند، جای تأمل بسیار
دارد. اما نکته اینجاست که بخشی از علت این مسئله، شاید بیتوجهی بسیاری
از تصویرگران به بدنه بازار نشر و توجه صرف آنها به چند انتشارات خاص
باشد. تصویرگران عمدتاً علاقه به همکاری با سایر ناشران را ندارند و ازین
رو بسیاری از ناشران برای تأمین نیازهای خود به تصویرگران متفرقه روی
میآورند.
هاشمی در توضیح مسائل و مشکلات عدم توفیق تصویرگری گفت: علت دیگر مشکلات
تصویرگری ایران آن است که بار تصویرگری به دوش تصویرگران غیر حرفهای حمل
میشود و بخش اعظمی ازین کتب بدست غیر حرفه ای ها تصویرگری میشود این است
که تصویرگران بیش از آنکه به تصویرگری به عنوان یک شغل بنگرند، این حرفه
را به عنوان شغل اصلی خود به شمار نمیآورند. ازین رو مشغله اصلی آنان برای
امرار معاش نیست. این امر سبب میشود بیش از آنکه به این حرفه به عنوان
مشغله اصلی خود بنگرند به دنبال شهرت از طریق همکاری با ناشران بزرگ کتاب
هستند و ازین رو از بازار کار فاصله دارند.
وی ادامه داد: مشکل دیگر عدم تسلط هنرمند بر بازار اثر هنری است. اطلاع از
بازار کار از آنجا اهمیت مییابد که میزان اثرگذاری تصویر بر مخاطب بر
هنرمند روشن میگردد. حال مشکل این جاست که هیچیک از تصویرگران ایرانی به
دنبال آمار مخاطبان خود نیستند. حتی سینماگران غیر حرفهای نیز به بازار و
آمار مخاطبین خود اشراف کامل دارند. اما هیچیک از تصویرگران ایرانی از
تعداد نشر و تیراژ اثر خود اطلاع ندارند. این امر یکی از مشکلات هنرمند
معاصر ایرانی است که با بیمهری مواجه است.
وی در ادامه اظهار کرد: شکل دیگر این است که هنرمند به بازار حرفه ی خود
نیاز مند نیست. تا زمانی که تصویرگری به جای کار حرفهای، سرگرمی باشد
امکان دسترسی به بازار حرفهای امکانپذیر نیست.
وی در پاسخ به این امر که اصلی ترین مشکل بازار کار تصویرگری را چه
میدانید گفت: یکی از مسائلی که تصویرگران با آن روبرو هستند عدم اطلاع از
بازار کار به منظور توافق با سفارش دهنده و برآورده کردن خواسته او در عین
خلق یک اثر حرفهای است.
هنرمند تصویرگر ایرانی با مباحثه و در نهایت قانع کردن سفارش دهنده آشنا
نیست. سفارش دهنده هنرمند نیست. تنها به دنبال فروش اثر است و به مبانی
تصویرگری آگاهی و وقوف ندارد. اما قصه اینجاست که تصویرگران حاضر به انجام
اثری منطبق با سلیقه بازار و نیز مطابق با اصول هنری نیستند. در واقع
ترجیح میدهند اثر خود را از ناشری معتبر و پر آوازه دریافت کنند که با
سلیقه او آشنا باشند. در چنین شرایطی بهبود کیفی تصویرگری در ایران چندان
محتمل به نظر نمیرسد.
هاشمی در خصوص این موضوع که شناخت مخاطب چه نقشی در خروجی اثر هنری دارد
گفت: در خصوص انتخاب این حرفه به عنوان شغل همیشگی نکتهای نیاز به توجه
دارد و آن شناخت مخاطب است. تصویرگر کودک باید با مخاطب اصلی خود که کودکان
هستند آشنایی کامل داشتهباشد. معضلی که همواره با آن روبرو هستیم این است
که تصویرگران حتی به طور مستقیم با مخاطب خود ارتباط ندارند. این موضوع
وقتی بر ما روشن میگردد که تصویرگری را در ایران با کمپانیهای خارجی به
خصوص والت دیسنی مقایسه کنیم. آثار عرضه شده توسط این مجموعه از خصوصیات
خاصی بهرمند نیستند. اما یک نکته در مورد آنها صدق میکند و آن این است؛
که به خصوصیات روحی مخاطب خود وقوف و آگاهی کامل دارند. آنها به خوبی به
جزئیات مورد علاقه کودکان توجه دارند. نکات ریزی مانند زیورآلات، دکمه،
سنجاق سر و بسیاری نکاتی که ما به آنها توجه نداریم. این موضوع از نکاتی
است که میتواند برای تصویرسازان آموزنده باشد و اثر آنها را برای کودکان
جذاب کند.
او در ادامه افزود: شناخت مخاطب امری مهم و اثرگذار بر روند تصویرگری است.
تصویرگری جلد کتاب برای ناشرانی همچون قدیانی بسیار پر اهمیت است. چراکه
این ناشر بازار فروش خود را خوب میشناسد. این شناخت سبب میشود کتابها با
سلیقه مخاطب خود همخوانی داشتهباشد و مورد توجه آنها واقع شود.
وی در خصوص علی نامور گفت: مثال بارز هنرمند تصویرگر ایرانی علی نامور است
که در طول 35 سال حیات خود 150 عنوان کتاب را مصور ساخت. او را میتوان از
معدود تصویرگران حرفهای ایران دانست.