بیانیه انجمنهای تجسمی ایران درباره رسوایی داوری در نهمین جشنواره تجسمی فجر
۱۳ اسفند ۱۳۹۵
۱- این روزها صحبت از جایزهای است که در جشنوارۀ دولتیِ فجر به شخصی تعلق گرفته که اثر هنرمند دیگری را با مختصر تغییراتی به نام خود جا زده و به طریقی جایزۀ جشنواره را تصاحب کرده است. هیئت داوران جشنواره هم با انتشار بیانیهای با ارجاع به بحث تئوریک «از آن خودسازی» کاملاً از عملکرد خود دفاع کردهاند که به هیچ وجه پذیرفتنی نیست. اینکه یک اثر کپی از کار یک هنرمند دیگر توانسته طوبای زرّینِ نهمین جشنواره بینالمللی تجسمی فجر را «از آن خود» سازد، دُملِ کهنهای را گشوده است که دیدنش هرگز خوشایند نبوده و نیست و سنگینیِ حضورش چنان گزنده است که نمیگذارد نادیده گرفته شود.
متاسفانه و به حق، هم در اذهان جامعۀ هنری و هم در اذهان عمومی، این واقعه به حیثیت پنج ساحت در حیطۀ هنر یورش برده و لطمه زده است: هنرمند، مدیریت هنری، هیئت داوری، حرفهای بودن و شعور مخاطب. این حادثه شبهات واقعی و اساسی ایجاد کرده است و لازم است هر چه سریعتر، از طریق میزگردهایی تخصصی، با حضور مسئولان جشنواره، صاحبنظران موافق و مخالف، و مطبوعات مورد بررسی عاجل قرار گیرد و آسیبشناسی شود چرا که برخورد سازنده با این واقعه قطعاً میتواند مثبت و تغییردهنده باشد. این گونه وقایع به راحتی میتوانند در این عصر دیجیتال آبروریزیهای ملی و بینالمللی برای کشور و هنرمان رقم بزنند.
۲- در این سالها، مدیریتِ دولتیِ هنر با فاصله گرفتن از انجمنهای تجسمی، خود را از اندیشه، دانش و همکاری این مجموعههای تخصصی محروم کرده است. انجمنهایی که میتوانند در برنامهریزیهای کلان فرهنگی - هنری مشاورانی ارزشمند باشند. بیشک این نادیده انگاشتن بخش قابل توجه جامعۀ هنری که هریک تجربه فعالیت و برنامهریزی در حوزه تخصصی خود را نزدیک به دو دهه دارند آسیبهای جدیای به فضای هنری امروز وارد آورده، و این در حالی است که با هر تغییر مدیریتی انجمنهای تجسمی برای همکاری اعلام آمادگی کردهاند .
۳- جناب آقای صالحی امیری، وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی، در نشستی که در موزه هنرهای معاصر تهران در ۲۶ بهمن سال جاری با برخی از هنرمندان، نمایندگان مطبوعات و برخی از مدیران دولتی و خصوصی داشتند، قول دادند که سال ۱۳۹۶، سال تحول در عرصههای کلان هنرهای تجسمی باشد و صحبت از ایجاد شورای تجسمی، اتاق فکر و برنامههای دیگر کردند. همۀ اینها میتوانند امیدوارکننده و بسترساز باشند به شرط اینکه فضای عادلانه و حرفهای برای فعالیت و همکاری هنرمندان و صاحبنظران مستقل با مدیریت دولتی فراهم شود. اینک بهترین فرصت است. تجربۀ تلخ جشنوارۀ فجر نباید تکرار شود.