فرشید مثقالی: غرق شدن تصویرگر در جادوی نقش‌ها باعث فراموش کردن مخاطب می‌شود

.

دهمین نشست کتابخانه مرجع با موضوع "تصویرگری خوب برای کودکان و نوجوانان و ترویج خواندن" روز بیست و دوم خردادماه با حضور فرشید مثقالی و جمالدین اکرمی در مجتمع ملک شامران واقع در خیابان خالد اسلامبولی تهران، برگزار شد.

.

به گزارش روابط عمومی انجمن تصویرگران به نقل از وب سایت کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، فرشید مثقالی طراح، گرافیست و تصویرگر با سابقه‌ و مطرح کتاب‌های کودکان، در دهمین نشست کتابخانه مرجع کانون گفت: غرق شدن تصویرگر در جادوی نقش‌ها باعث فراموش کردن مخاطب می‌شود

.

وی افزود: در دنیای تصویر‌سازی باید دید چه معیارهایی برای خوبی یا بدی کار در نظر گرفته می‌شود. وقتی می‌گوییم این تصویرسازی خوب است آیا به جنبه زیباشناسی کار اشاره می‌کنیم یا بدیع و مناسب بودن و تازگی داشتن کار برای کودکان را در نظر می‌گیریم.

.

مثقالی با بیان این‌که منظر فرمالیستی (چگونگی ساخت و ویژگی‌های دیداری‌اش) در فضای تصویرسازی حاکم است؛ اظهار داشت: این منظر باعث شده ارتباط متن، تصویر و مخاطب سنی ما از بین برود و تکیه بر بیان فرمالیستی، ستون اصلی کار شده است.

.

وی با تاکید بر این نکته که منظر دیگری برای برآورد خوبی و بدی کار تصویرگری وجود دارد افزود: نگاه مخاطب به کار تصویرسازی بسیار مهم است. مخاطب یعنی چیزی خطاب به کسی دیگر، یعنی ما داریم چیزی را برای فرد دیگری جز خودمان در حیطه ارتباط تعریف می‌کنیم.

.

این طراح و تصویرگر کتاب‌های کودکان گفت: تصویرگری برای کودکان قبل از دبستان یا سن 3 تا 6 سال - که اصولاً توانایی ذهنی و مغزی محدودتری دارند - با نوجوانان و بزرگ‌سالان به کلی تفاوت ‌می‌کند.

.

مثقالی افزود: مهم نیست برای تصویرگری کودکان چقدر ریزه‌کاری تصویری انجام می‌دهیم زیرا ذهن آنان توانایی درک این ریزه‌کاری‌ها را ندارد؛ آنان کلیت را دریافت می‌کنند.

وی با اشاره به این‌که هر تصویرگری، توانایی تصویرسازی برای سن خاصی را دارد تاکید کرد: ارتباط متن با تصویر بسیار مهم بوده زیرا می‌تواند بخشی از کتاب را به خود اختصاص دهد.

.

تصویرگر کتاب "خروس زری، پیرهن پری"، گفت: علت وجودی تصویر برای ایجاد ارتباط و کامل کردن متن اهمیت زیادی دارد. البته تصویرسازی فیزیکی، برای قوی کردن کتاب مصرف می‌شود.

.

برگزیده جایزه هانس کریستین اندرسن در سال 1974، چنین ادامه داد: در کتاب کودک، تصویر، به نیت ملموس و قابل رویت شدن نوشته و پر کردن فضاهای متن، مورد استفاده قرار می‌گیرد تا جایی که تصویر با عینیت بخشیدن به متن، آن را کامل کند.

.

تصویرگر کتاب‌ "عمو نوروز"، تصریح کرد: تصویرگری، عینیت بخشیدن به مفاهیم ذهنی است و در عین حال می‌تواند با کودکان و نوجوانان ارتباط برقرار کرده و به آنان مفاهیمی همچون سفیدی و سیاهی، کوتاهی، بلندی و موارد دیگر را آموزش دهد.

.

جمال‌الدین اکرمی، نویسنده و تصویرگر حوزه کودک و نوجوان دیگر مهمان این در سخنان خود، گفت: تصویر، متن را دنبال کرده و چیزهای جدیدی به آن اضافه می‌کند. وی در ادامه اضافه کرد: تصویرگری، هنری بین نقاشی و ادبیات است ولی قرار نیست تصویر، ادای نقاشی را درآورد.

.

نویسنده قصه‌های "عمو نوروز" تصریح کرد: در تصویرگری مدرن تصویرگر به دنیای نقاشی بیشتر معتقد است. تصویرگر نمی‌تواند به مغز متکی باشد بلکه به دنیای هنرهای تجسمی متکی بوده و تصویری می‌دهد که ممکن است پر از نقش‌های ریز باشد.

.

اکرمی گفت: در تصویرگری، ارتباط با کودک مهم بوده ولی ممکن است بعضی از کودکان با تصاویر کتاب ارتباط برقرار نکنند. وی هم‌چنین تاکید کرد: تصویرسازان دنیای مدرن کار خودشان را با توجه به ملاک‌های دینی انجام داده و معتقدند مهم نیست که کودکان تصویرسازی را درک می‌کنند یا خیر.

.

این نویسنده و تصویرگر حوزه ادبیات کودک و نوجوان افزود: ما در تصویرگری حرف‌های زیادی برای گفتن داریم و در خیلی جاها پیشرو هستیم. کتاب و تصویرگری خوب آن، برای خود معانی مختلفی دارد.

.

وی با بیان این نکته که تصویر سازی در داستان بسیار مهم است اظهار داشت: یک تصویر باید حس و درون مایه داستان را بیان کند تا مخاطب بتواند آن را درک کرده و جذب آن شود.

.

نویسنده کتاب «کودک و تصویر» زیبایی را یکی از مهم‌ترین معیارهای تصویرگری خوب دانست و گفت: زیبایی شامل فرم، ترکیب‌بندی و رنگ است که ویژگی مهمی در تصویرگری به شمار می‌رود. عواملی مانند ارتباط با مخاطب و تناسب اثر با گروه سنی او نیز وجود دارد که من تاکیدی بر آن ندارم و فکر می‌کنم با توجه به چندگانگی درک کودک در سنین مختلف باید در آن تجدید نظر شود.

.

همچنین در بخشی از این نشست، مثقالی به اکرمی گفت: من از تصویرگران پیشرو ایران بوده‌ام و در زمانی که انواع و اقسام تصویرگری وجود داشت من تصویرگری غیرمتعارف را کار کرده‌ام اما تعریف شما را از تصویرگری مدرن و عوامل موثر بر آن را نمی‌پذیرم و معتقدم جریان تصویرگری ما فرمالیستی شده و کودک با آن ارتباط برقرار نمی‌کند.

.

تصویرگر کتاب "پسرک چشم آبی" افزود: شما سعی می‌کنید تصویرگری ایران را به دنیا وصل کنید در حالی که ما ربطی به دنیا نداریم. آنها از 150 سال قبل کتاب‌های تصویری خاص کودکان داشتند اما قدمت کل صنعت نشر ما 60 سال است. ما احتیاج داریم که تعاریف‌مان از تصویرگری را با توجه به فرهنگ‌مان بازبینی کنیم.

.

وحید طوفانی‌اصل، مشاور مدیرعامل و رییس کتاب‌خانه مرجع کانون در پایان این نشست، ضمن اظهار تاسف از عدم حضور مسئولان کانون در این نشست‌ها گفت: جایگاه مثقالی برای همه مشخص است و این نشست فرصت مغتنمی برای همه کانونی‌ها به خصوص مسئولان حوزه‌های مرتبط بود تا از حضور مثقالی بهره‌ بیشتری ببرند.