نمایشگاه خورشید خانوم در استانبول

انجمن صنفی طراحان گرافیک با همکاری انجمن تصویرگران ایران آثار تعدادی از تصویرگران و طراحان گرافیکی که در آثارشان از تصویرسازی استفاده می کنند را در نمایشگاهی با عنوان "خورشید خانوم" به نمایش می گذارند. این نمایشگاه که از روز گذشته در گالری "میلک" آغاز شده است ، یکی از نمایشگاههای جنبی چهاردهمین دوره هفته گرافیک استانبول است. آثار طراحان گرافیک حاضر در این نمایشگاه توسط مجید عباسی و ابراهیم حقیقی انتخاب شده اند.
همچنین فرشید مثقالی در مقدمه کاتالوگ این نمایشگاه متنی را منتشر ساخته که به شرح ذیل است:

تصویرسازی معاصر ایران

فرشید مثقالی

تصویرسازی در ایران سابقه ای دراز دارد. آنچه ما به‌نام نگارگری ایرانی می شناسیم، تصویرسازی هایی برای متون ادبی کهن ایرانی بوده اند. شاهنامه، کلیله و دمنه، لیلی و مجنون، شیرین و فرهاد، اشعار حافظ و سعدی و متون مذهبی همه بهانه هایی بوده اند تا نقاشان ایرانی آثار بسیار زیبایی را در قطع های کوچک روی کاغذ و آمیخته با نوشته به وجود آورند.

در اوایل قرن بیستم، با پیدا شدن صنعت چاپ سنگی در ایران و انتشار متون مختلف با این روش، تصویرسازی های گوناگونی که از نگارگری ها الهام می گرفته اند، به وجود آمدند. این بار نه فقط متون ادبی کهن، بلکه داستان های عامیانه نیز برای مردمی که هر روز بر تعداد با سوادان آن‌ها افزوده می شد به تصویرسازی مزین شدند.
با توسعه‌ی امکانات چاپی و تکثیر متون، تصویرسازی نیز در شاخه های مختلف گسترش پیدا کرد. تصویرسازی برای مجلات، روزنامه ها، کتب درسی، روی جلدها، پوسترها، و بالاخره کتاب های کودکان، به مرور و به آهستگی به وجود آمدند. حتی طراحان در آگهی های تجاری مجلات و روزنامه ها نیز به دلیل رایج نبودن عکاسی، از تصویرسازی استفاده می کردند. می توان گفت تا اواسط دهه‌ی شصت میلادی اکثر جلد کتاب ها، مجلات و پوسترهای سینمایی با تصویرسازی ساخته می شدند. درواقع تصویرسازی بخش اصلی تصویر را در آثار طراحی گرافیک از آن خود داشت. گونه‌ی تصویرسازی رایج آن زمان بیشتر تمایل به واقعگرایی با رعایت ملاحظات زیباشناسانه داشت. تصویرسازان اغلب از قلم فلزی و مرکب سیاه روی کاغذ گلاسه استفاده می کردند و اگر رنگ لازم بود، در مرحله‌ی لیتوگرافی با تفکیک تصویر، رنگ ها را معین می کردند.

در اوایل دهه‌ی شصت با توسعه‌ی امکانات لیتوگرافی و چاپ، استفاده از عکس در آثار طراحان گرافیک بیشتر می شود. و در این دهه است که انواع تصویرسازی نوین برای پوسترها و مجلات فرهنگی ـ ادبی آغاز می شود و در اواخر دهه‌ی شصت است که تصویرسازی امروزی ادبیات کودکان متولد شده و آغاز به رشد می‌کند.

تصویرسازی نوین ایران با تزیین و نمایش بصری متون در مجلات فرهنگی ـ ادبی معاصر ایران توسعه می‌یابد و تصویرسازان در دو گرایش بیان تصویری متون، و دیگر برای افزودن طعمی از مدرنیسم معاصر جهان تلاش می‌کنند. گرایش استفاده از تصویرگری نوین کم کم به پوسترها و جلد کتاب ها نیز کشیده می شود. به‌طوری‌که تصویرسازی نوین جایگاهی دائم در طراحی گرافیک دهه‌ی شصت و هفتاد میلادی ایران پیدا می کند. در همین دوره کتاب های کودکان با استفاده از تصویرسازی های نوین توسعه یافته و جوایز متعدد داخلی و بین المللی نصیب تصویرسازان کتاب‌های کودکان می شود، و از این زمان است که جایگاه محکمی برای این نوع گرایش و طراحان امروزایجاد می شود.

بعد از انقلاب اسلامی در اواخر دهه ی هفتاد به‌دلیل تحولات سریع در همه‌ی جنبه های اجتماعی و سیاسی و فرهنگی ایران، فاصله و سکوتی در اغلب زمینه های تصویرسازی و دیگر رشته های هنری ایجاد می شود. اغلب ناشران قدیمی جای خود را به موج جدیدی از ناشران تازه از راه رسیده می‌دهند. اغلب مجلات قدیمی تعطیل شده و مجلات و روزنامه های تازه با مدیران و سردبیران تازه پیدا می شوند. می توان گفت در این میانه تصویرسازی در مجلات و روزنامه ها کمرنگ شده و اغلب ناپدید می شوند. در اوایل انقلاب نوعی تصویرسازی واقعگرای انقلابی متأثر از دیگر کشورهایی که انقلاب را تجربه کرده بودند، در پوسترها و کتاب‌ها پدید می آیند و تصویرسازی‌ها به تدریج جای خود را به استفاده از عکس و سپس در دهه ی نود میلادی به تایپوگرافی فارسی می دهند و از تصویرسازی در پوسترها و کتاب ها اندک و محدود می شوند. به این سبب از دهه ی نود تا کنون سلطه‌ی تایپ و تایپوگرافی در آثار نسل جدید طراحان گرافیک کاملا آشکار است.

اگر حضور تصویرسازی در پوسترها و جلد کتاب ها و مجلات کم‌رنگ می‌شود، اما نسل جدیدی از تصویرسازان جوان پیدا می شوند که در حیطه‌ی کتاب های کودکان فعالیت تازه‌ای را آغاز می‌ کنند. از دهه ی نود تاکنون تصویرسازان متعدد و خلاقی در زمینه‌ی کتاب کودک کار می کنند. به‌طوری‌که اکنون عنوان تصویرسازی با تصویرسازی کتاب های کودکان یکی انگاشته می‌شود، و همه تصویرسازی را منحصراَ برای کتاب های کودکان می شناسند. تصویرسازی کتاب کودک امروز ایران بسیار پویا و پر انرژی و جاه طلبانه رشد کرده است. در اغلب نمایشگاه‌های بین المللی تصویرسازان جوان کتاب های کودکان ایران می‌درخشند.

تصویرسازی معاصر ایران از دهه‌های شصت و هفتاد تاکنون بیشتر تمایل به تصویرسازی غربی داشته است. با اینکه کوشش های پراکنده‌ای برای زنده نگاه داشتن گذشته‌ی غنی تصویرسازی ایران در قدیم انجام شده بود، در سال‌های اخیر نیز، شاهد کوشش‌هایی از طرف اندک تصویرسازان جوان برای استفاده از عوامل تصویری گذشته به‌صورت مدرن هستیم. تصویرسازی اخیر ایران بیشتر به وجه بیان فردی توجه دارد و جنبه های هنری و شخصی در آن‌ها تسلط بیشتری دارند، تا جائی که ما اغلب نمی‌توانیم میان تصویرسازی و یک اثر نقاشی مدرن مرزی قایل شویم.

تصویرسازی معاصر ایران راه طولانی را در یکصد و پنجاه سال اخیر طی کرده، و قطعا بخشی از رشته های هنرهای تجسمی ایران محسوب می‌شود.