اگر یک کتاب حرفی برای گفتن داشته باشد ماندگار میشود
۱۱ دى ۱۳۹۶نرگس محمدی از موفقترین تصویرگران سال 1396 است. این موفقیت از راهیابی به کاتالوگ نمایشگاه بولونیا 2017 آغاز و به دریافت سیب طلایی براتیسلاوا 2017 منجر شد. ماحصل این درخشش اعلام نام این هنرمند به عنوان نامزد جایزهی آسترید لیندگرن 2018 بود. دربارهی این اتفاق با او گپی کوتاه زدهایم.
شما به واسطه کارهای ارزندهتان برای تمامی دستاندرکاران حوزه تصویرگری شناخته شده هستید، اما اگر بخواهیم نرگس محمدی را از زبان خودش معرفی کنیم او را چه طور معرفی میکنید؟
اینکه کسی خودش را از زبان خودش معرفی کند کار سختی است. این کار را برعهده دیگران میگذارم، اما میتوانم بگویم آدم پیگیر و دنبال چالشی هستم. دوست دارم کار نو را تجربه کنم، بسیار مطالعه میکنم و مراجعه به کتابخانه بخشی از زندگی من است. میتوانم بگویم اگر مطالعه نمیکردم و افراد مؤثر زیادی که همواره در این مسیر برای من روشنگر راه بودند، در زندگیام نبودند، من الان اینجایی که ایستادهام نبودم. البته انجمن در سالهای اخیر و همینطور بخش فرهنگی وزارت ارشاد (مؤسسه نمایشگاهها) اخیراً از تصویرگران بسیار حمایت کردند، که امیدوارم این حمایتها ادامه پیدا کند تا نام تصویرگری ایران همچنان بدرخشد.
اخیراً موفقیتهای چشمگیری داشتید که همگی پشت سر هم اتفاق افتادند، دربارهی این موفقیتها و آثارتان در بولونیا و براتیسلاوا و تفاوتها و شیوهی خلقشان برایمان بگویید.
در مورد براتیسلاوا و کتاب من یک گوزن بودم هم پیشتر در مصاحبهها توضیح دادهاید؛ اینکه این کتاب بدون متن و توسط خودتان خلق شد. بیشتر دربارهاش میگویید؟
حتماً. کاری که در بیست و ششمین جشنواره براتیسلاوا جایزه سیب طلایی را برد، "من یک گوزن بودم" قبل از چاپ موفقیتهای دیگری کسب کرده بود و همانطور که اشاره کردید من این تصاویر را بر اساس ذهنیتی که داشتم خلق کردم، میشود گفت به شکلی "دفاع از حقوق حیوانات" مدنظرم بود اما بهصورت یک داستان قدیمی. بعدتر از چند نویسنده خواستم که برای تصاویر داستان بنویسند و نهایتاً، آقای احمدرضا اکبرپور بر اساس ذهنیت من و تصاویر موجود داستان را نوشتند و البته تصاویری بهاجبار حذف و اضافه شدند، در نهایت مجموعهی خوبی شکل گرفت. بعد کتاب را به نشر افق معرفی کردیم و مسئولان انتشارات هم استقبال کردند.
این کتاب جایزههای دیگری هم برده است؟
بله. این کتاب پیش از این، جایزه جشنواره تصویرگری سی جی کره (۲۰۰۹) را به دست آورده و در نمایشگاه تصویرگری ایلوسترارته پرتغال (۲۰۰۹) به نمایش درآمده بود.
امسال در بین هشت نامزد جایزه آسترید لیندگرن اسم شما را هم میبینیم، با توجه به حضورتان در جشنوارههای متعدد به نظرتان یک تصویرگر و یا نویسندهای که نماینده ایران در یک جشنواره است در مسیر رسیدن به موفقیت و دریافت جایزه با چه مشکلات و کمبودهایی روبرو است؟
امسال هم هشت فرد و سازمان ایرانی برای فهرست نامزدهای آسترید لیندگرن معرفی شدند، از ایران انجمن نویسندگان کودک و نوجوان (از امسال)، شورای کتاب کودک، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و مؤسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودک و نوجوان افراد یا نهادهایی را که در حوزه ادبیات و کتاب کودک و نوجوان فعالیت قابل توجهی داشته یا آثار ارزشمندی خلق کردهاند، به این جایزه معرفی کردند. من هم به عنوان تصویرگر انتخاب شدم. خُب در جشنوارههای بینالمللی رقابت فشردهای بین نمایندگان کشورهای مختلف که همه از حرفهایترینها هستند، وجود دارد، اما اگر درست سؤال شما را متوجه شده باشم میتوانم بگویم یکی از مشکلات و کمبودها در کتابهای تصویری در ایران کیفیت چاپ و کتابسازی است. ما هنوز در مقابل دنیا بسیار ضعیف محسوب میشویم و این میتواند مسیر رسیدن به موفقیت را برای هنرمندان ایرانی سخت کند.
با توجه به اینکه خودتان دانشآموخته رشته گرافیک هستید، فکر میکنید تحصیلات دانشگاهی تا چه حد به نرگس محمدی کمک کرده است؟
من فکر میکنم که تحصیلات دانشگاهی کمک میکند که با شناختی که از شاخههای مختلف هنری ایجاد میشود، گرایش به شاخه مورد علاقه و تصمیمگیری برای ادامه مسیر هنری راحتتر شود. کار حرفهای در واقع بعد از دانشگاه و با پیگیری و فعالیت مستمر حاصل میشود.
در جشن 50 سالگی کانون کتابهای تصویری و چاپ قدیم دوباره چاپ شدند و بازهم همان اقبال سالهای گذشته را داشتند، به نظر شما راز جاودانگی یک اثر تصویری چه چیزی است؟